REHBERLİK







REHBERLİK ÖĞRETMENİMİZ HASAN ÜNLÜOĞLU
Görülen Sorunlara Karşı Yapılması ve Yapılmaması Gerekenler:
 
4.1. DİSİPLİN VE HOŞGÖRÜ
   Çocuklarda disiplin ve hoşgörü birlikte olmalıdır. Unutulmamalıdır ki çocuk hayatının ilk gününden beri öğrenme sürecinde olan bir varlıktır. Öğrenme sürecinde olan kişi sık sık hata yapar . Mühim olan bu hataların çocuğa gerekli açıklamaları yaparak öğrenmeyle değiştirilmesidir. Çocuğa aşırı disiplin uygulanması , çocuğun bazı noktalarda sıkılmasını ve kendini ortaya koyma noktasında tereddütler yaşamasına neden olur. Aşırı disiplin çocuklarda kaygı belirtilerine yol açar ve çocuk kendisini devamlı gergin ve huzursuz hisseder. Çocuğun yaptığı hatalar hiçbir zaman görmezlikten gelinmemeli , görmezlikten gelinen davranışlar çocuklarda pekişecektir. Bu nedenle uygun bir şekilde çocuğun yaptığı hatalar anlatılmalıdır. 
   Aşırı hoşgörülü anne baba tutumunda   ise , neyin doğru neyin yanlış , neyin yapılması gereken neyin yapılmamsı gereken davranış olduğunu bilemeyen bir çocuk haline gelmesine neden olur. Aşırı hoşgörü çocukta gevşek ve tutarsız bir yapının ortaya çıkmasına ve çocuğun sınırları devamlı genişletme gayretleri içine girmesine yol açar. Bu şekilde aşırı gevşetilmiş sınırlar çocuklarda davranış problemlerine yol açarak belli bir süre sonra anne baba için çocuğun davranışlarının çok büyük bir problem haline gelmesine neden  olabilir.Bu nedenle anne babanın her ikisinin de disiplin ve hoşgörü konusunda sözbirliği içinde olmaları birbirinden farklı tutumlara girmemeleri gerekir. Özellikle evde yaşayan veya çocuk üzerinde etkinliği olan büyükanne ve büyükbabanın da bu konuda sınırları gevşetmek yerine , anne babaya yardımcı olmaya çalışmaları gerekir. Bu tutarsız durum çocuğun , nasıl davranacağını bilememesine ve davranış problemlerinin daha da artmasına neden olur.
   Anne babaların bu konuda disiplin ve hoşgörü dozunu tam olarak ayarlamaları önemlidir. Çocuğun normal psikososyal gelişimi için bu durum çok önemli bir noktadır.
4.2. ÇOCUĞUN YERİNE BAZI ŞEYLERİ YAPMA
   İnsanoğlu ilk doğduğu günden itibaren devamlı olarak kendi kabiliyet ve becerilerini geliştirme süreci içerisindedir. Buna bağlı olarak doğuştan var olan mevcut kapasite özellikle hayatın ilk yıllarındaki çevresel ve fiziksel    etkenlerinde devreye girmesi ile hızlı bir gelişme gösterir. Her birey yaşına uygun gelişme dönemlerini sağlıklı bir şekilde geçerek,   gerek motor becerilerini , gerek sosyal gelişimini , gerekse dil gelişimini çocukluk döneminde hızlı , daha sonra giderek yavaşlayan bir şekilde devam ettirir. Bu sınıflamalardan (motor , dil , sosyal gelişim ) her birinin uygun ve tam olarak gelişmesi için bazı yönlendirmelerin yapılması ve bazı çevresel şartların sağlanması gerekir. Özellikle çocuk bakımında söz sahibi olan annelerin çocuk üzerindeki davranış şekilleri çocuğun gelişimi açısından çok büyük önem arz etmektedir. Bazı anneler çok  aşırı derecede çocukları ile ilgilenirler , Bu durum çocuklarıyla hiç ilgilenmeyen annelerin durumu kadar çocuk için sıkıntılı olabilir. Genelde aşırı koruyucu ve kollayıcı anne babalar olmak üzere bazı ebeveynler çocuğun üzerine o kadar düşerler ki onun yaşına uygun gelişiminin de önüne geçerler . Çünkü çocuklar bu derece kendisinin   yerine bazı şeyleri düşünen ve yapan anne babalar  veya başka birisi olduğundan kendileri kabiliyet ve becerilerini kullanmaya gerek duymazlar . Çünkü bu durum onlar için daha kolay olmaktadır. Çocuğun yaşına uygun olarak kendi başına yemek yemesinden tutun , giyinmesi , okul dersleri , ev içerisindeki etkinlikleri gibi bir çok konuda anne babalar onların yaşına uygun yapabilecekleri noktalarda gereksiz yere devreye girerek çocuğun hem psikolojik olarak hem kabiliyet olarak uygun atılımları yapmalarını engellerler. Bu nedenle anne babalar çocuklarının normal gelişimini sağlamak için en başta onların yaşlarına uygun davranmaları ( bebeksi tavır ve hareketlere prim vermemeleri ) gerekir.
   Şurası unutulmamalıdır ki Çocukların yaşlarına uygun rol almalarını yada almamalarını anne babaların onlara çizdiği rol belirler. Çocukları yerine bir çok davranışı üstlenen ve onların yaşına uygun sorumluluklar almasını sağlayamayan anne babalar , çocuklarına iyilik yaptıklarını zannetmelerine karşın , onların kabiliyet ve becerilerini kısıtladıklarının farkında değildirler. O nedenle gerek psikososyal gelişim  gerek bedensel gelişim için bu durum önemlidir. Çocuğun yapması gereken aktiviteler ve görevlerin başlangıcında çocuğa yardımcı olmak uygun olur ama bu yardımın devamlı o görevi üstlenme şeklini alması ise zararlı olur. Yaşından daha büyük sorumluluklar vermekte aynı şekilde diğeri kadar sakıncalı olabilir. Anne babaların sağlıklı bir biyopsikososyal gelişim için bu dengeyi sağlamaları  gerekmektedir.
4.3. AŞIRI KONTROL
   Bazı anne babaların düştüğü en büyük hatalardan birisi de çocuklarını çok aşırı kontrol ve disipline etmeleridir. Bu genelde çok titiz ve hassas anne baba kişiliğinin olması durumunda karşımıza çıkmaktadır. Özellikle bazı anneler çocukları hakkında her an ne yapıyor , ne ile meşgul oluyor , acaba bir problem var mı , bir şey olursa , başına bir iş gelirse ve buna benzer düşüncelerle devamlı çocuklarını düşünmekte ve çocuklarını her an kontrol etmeye çalışmaktadırlar . 
   Elbette ki her anne baba belli ölçülerde çocuğuna sahip çıkmalı ve çocuğunun o an nasıl bir durumda olduğunu merak etmelidir. Ama bunun ölçüsü çok fazla kaçırılırsa ve çocuklar çok aşırı kontrol edilemeye çalışılırsa ,  sıkıntının asıl önemli bir kısmını çocuklar çekmektedir. Yani çocuk her an kontrol edilme hissi ile yaşamakta bu da onlarda müthiş bir şekilde bir kaygı ve gerginlik oluşturmaktadır. Acaba hata yapar mıyım , acaba annem görür mü , acaba bu iş konusunda annem ne der , acaba bu yaptığım için eleştirilir miyim gibi düşüncelerle çocukların bu kontrol durumuna  reaksiyon olarak kaygıları daha da artmaktadır . Hatta bu durumu bazen o kadar ileri boyutlarda görmekteyiz ki , bu kontrol ve bağımlılığa alışan çocuk annesinden ayrıldığı zaman sanki başına   kötü bir şey gelecekmiş gibi endişe duyabilir. 
   Bu durum onun ileride ayrılık kaygısı göstermesine de neden olabilir. Annenin kaygısı ve endişesi çocuğu da anlamsız bir şekilde kaygı ve sıkıntıya sokabilir . O nedenle anne babaların çocuklarını belli ölçülerde kontrol etmeleri , onların bazı hatalarını görmezden gelmeleri ( devam etme durumunda önlem almak şartı   ile ) , onları bazı zamanlar kendi hallerine bırakmaları , her an nerede ne yapıyor düşüncesinden vazgeçmeleri , onlar için aşırı kaygı ve endişeye girmemeleri , çocuğun ufak tefek yanlışlarını tespit edip çocuğun yüzüne vurmamaları uygun olur. Bu aşırı kontrol ve anne babaların aşırı disiplin ile beraber mükemmeliyetçi tavırları , çocukları anne babanın sözlerine karşı pasif bir direnç ve yalana itebileceği gibi çocuklarda tik , tırnak yeme , konuşma sorunları   , altını ıslatma, altını kirletme vb gibi kaygı belirtilerine de yol açabilir. 
   Anne babaları çocuklarını kontrol etme konusunda bu dengeyi iyi ayarlamaları gerekir. aynı zamanda çok kontrol edilen ve çok eleştirilen çocuklarında kendi özgüvenlerinin eksik kalacağını ve sosyal olarak çekingen olabileceklerini ve anne babalarının bu aşırı kontrol ve isteklerinin de onları strese itebileceğinin hiç bir zaman unutulmaması gerekir. Her çocuğun kendi halinde olması gereken zamanların olduğu unutulmamalı ve çocukların kontrol ve takibi onları bunaltmayacak ve kaygıya itmeyecek derecede olmalıdır.
4.4. ANNE BABANIN FARKLI YAKLAŞIMLARI
   Genelde anne babalar çocuğa davranışta tek bir çizgiyi tutturmakta zorlanırlar. Elbette ki anne babanın farklı kişilik yapıları , yetişme tarzları , anlayışları ve değişik farklılıkları olacaktır .Bu çocuğun yetişme ve zeka gelişiminde iyi yönde katkılar sağlayabileceği gibi , çocuğun eğitimi ve davranışlarının yönlendirilmesinde anne babanın birbirinden habersiz veya tamamen farklı yaklaşımları çocukların psikososyal gelişiminde büyük sıkıntılar oluşturabilmektedir. 
   Genelde çocuğun gelişim aşamalarından uygun bir şekilde geçmesi ve onun  yaşa özgü eğitiminin tamamlanmasında anne babanın yaklaşımları ve çocuğu yönlendirmeleri önem kazanır. Bütün bunları şu şekilde örnek vererek açıklayabiliriz ; Bir anne aşırı hoşgörülü olabilir, baba ise tam tersi disiplin yönü ağır basabilir. Bu durumda çocuğun davranışları , konuşması , hal ve hareketleri tamamen iki farklı kutup tarafından yönlendirilmeye çalışılırsa çocukta davranış problemleri ve bazı psikolojik sorunlar yaşanabilir. Babanın koyduğu kuralı annenin bozması veya tam tersi babanın hoşgörü gösterdiği bir davranışa annenin sınır koyması genelde çocuğun davranış olarak kararsız , çekingen , çelişkili ve tutarsız bir hale gelmesine neden olabilir. Çünkü çocuk gelişimini ve davranışlarını anne babasından  iyi yönde veya kötü yönde aldığı uyarılar ile şekillendirir. Bu çocuğa yansıyan çelişkili ve tutarsız  durum çocukta değişik kaygı belirtilerinin ( tırnak yeme , tik , konuşma zorlukları , uyku ve yeme bozuklukları vb.) ortaya çıkmasını kolaylaştırabilir.
   Anne babaların mümkün olduğu kadar birbirlerini desteklemeleri , tutarsız davranmamaları , çocuğun yanında birbirinin uygulamalarını eleştirmemeleri gerekir. Bazı görüş farklılıkları olsa bile çocuğun olmadığı zamanlarda konuşularak ortak görüşün çıkması ve ortak söz birliğinin sağlanması gerekir. Çocuğun sağlıklı gelişiminde anne babaların birlikte , çelişkisiz ve tutarlı olmaları çok önemlidir. Aksi takdirde bu farklılıklar ve anne babanın çelişkili davranışları çocuk tarafından kullanılabilir. Çocuğun anne babayı yönlendirmesi bu farklı tutumlardan dolayı kolaylaşabilir. Anne babaların ortak fikir ve görüş birliği ile çocuklarını yönlendirmeleri gerekirken , tam tersi olarak çocuk , anne babayı yönlendirebilir. 
   Bir başka noktada anne baba harici bir başka kişinin( genelde büyükanne , büyükbabanın) anne babanın koyduğu kuralları ihlal eden veya zayıflatan yaklaşımlarda bulunarak çocukların kurallara uymasını ve davranışlarının şekillenmesini engellemesidir. Anne baba arasındaki iletişim ve ortak karar alma mekanizması ne kadar iyi işler ve çocuğa yansıtılan davranışları ne kadar birbiri tarafından desteklenirse o kadar sağlıklı ve normal psikososyal gelişimli çocuklar olacaktır. 
   Burada şunu da belirtmek yerinde olacaktır , çocuklara yansıtılan davranışların zaman aşımına uğrayarak değişikliklere uğraması uygun değildir. Yani anne bugün koyduğu kuralı bir hafta sonra bozuyor veya tam tersi bir tutum izliyorsa ( sebepsizce gerekli bir neden olmadan ) bu durum da çocukların gelişimini kötü yönde etkiler. çünkü çocuk bir hafta önce tepki almadığı bir davranıştan bir hafta sonra tepki aldığını görürse bu onun kendine güvenini azaltır, onu çekingen , tedirgin ve kaygılı birisi haline getirir. Yani çocuğun çevresinden ( aile , arkadaş , okul ve öğretmen , sosyal çevre ) devamlı tutarlı davranışları görmesi önemlidir. 
4.5. CEZALANDIRILMA ŞEKLİ
   Çocuklarına güzel bir şekilde eğitim vermek ,onları hayata hazırlamak  ve onları iyi yönlendirebilmek her anne babanın temel hedeflerinden bazılarıdır. Devam eden hayat içerisinde çocukların gerektiği şekilde iyi özellikler kazanması , bazı yönlendirmeleri gerektirmektedir. Anne babanın her davranışının , yorumunun olaylar karşısındaki tavrının ve tepkisinin çocuk üzerinde bir etkisi vardır. Anne baba - çocuk arasındaki etkileşim devam eden çok önemli bir süreçtir. Ve bu etkileşimin kalitesi neredeyse çocuğun bütün hayatını etkiler. 6 aylık bir çocuk bile iyi bir şey yaptığında anne babanın göz teması ile onu desteklemesi veya kaşlarını çatarak istemediğini belli etmesi bir ödül -ceza şeklidir. Aslında günlük akıp giden hayat içerisinde anne babalar farkında olmadan çocuklarını ödüllendirmekte veya cezalandırmaktadırlar. 
   Bazı durumlarda ise çocuklar hatalı ve yanlış bir şey yaptığı ve en önemlisi bunu tekrarladığı zaman anne babaların tepkisiz kalması o yanlışın devam etmesini sağlamaktadır. Zamanında müdahale edilmeyen hata devam edecek veya şekil değiştirebilecektir.  Bazen de anne babanın yersiz ve aşırı tepki ortaya koyması veya tutarsız bir şekilde cezalandırması çocuktaki sıkıntıyı artırmakta ve yeni davranış sorunlarının ortaya çıkmasına zemin hazırlamaktadır. Ayrıca devamlı kontrol edilmeye çalışılan ve bu kontrol havası içerisinde gerginliğe itilen çocuklarda da psikolojik sorunlar ortaya çıkabileceği göz önünde tutulmalıdır.    O nedenle bebekken dahi anne babanın çocuğa uyguladığı cezalandırma şekli önemlidir. Ve çocuğun kişilik gelişiminde , sosyal gelişiminde ciddi tesirler bırakır.  Bizi endişelendiren önemli noktalardan biriside bu konuda anne babaların bilinçsiz bir şekilde uygulamalarda bulunmasıdır. Genelde çocukların yaşları ve yaptıkları hataların büyüklüğüne göre cezalandırılmaları uygun olmak ile birlikte genel yaklaşımları şu şekilde sıralayabiliriz.
   Cezalandırmanın aşamaları ve özellikleri nasıl olmalıdır
   1- Çocukların ilk yaptığı hata eğer çok büyük sonuç doğurmayacak şekilde ise uyarı şeklinde (bu da bir cezalandırmadır ) anne babanın müdahalede bulunması gerekir.  Bu yeri geldiğinde anlık bir kaş çatılması şeklinde de olabilir. Bu çocuğa mesaj olarak yaptığı davranışın onaylanmadığı tepkisinin iletilmesidir.
   2-Yapılan hatanın şiddeti artmış ise ve/veya tekrarlayan hatalar ise çocuk ile yaşına uygun bir şekilde bu durumun hatalı olduğu ve doğrusunun ne olduğu , davranışın tekrarı halinde zararının neler olacağı konuşulmalıdır. Bu açık olarak sizin tarafınızdan bu davranışın istenmediğinin belirtilmesidir.
   3-Yapılan hatanın devamı durumunda , hatanın büyüklüğü ne olursa olsun anne baba tekrar çocuğu ile sevgi ve ılımlı bir ortam oluşturarak , çocuğa yönelik aşırı tepki ve yargılamadan kaçınarak konuşmalı ve çocuğa bu davranışın tekrarı halinde ne türlü cezaları alabileceğini belirtmelidir. Burada da çocuğun yaşı önem kazanmak ile birlikte anne babanın  bu durumu onun ile konuşma tarzı ve üslubu önemlidir. Kesinlikle durum mücadele ve tartışma ortamına dönüştürülmemelidir. Çünkü bu ortam iki tarafa da zarar verecektir. İlerleyen dönemlerdeki ilişkiyi zedeleyecektir.
   4- Konuşma ve söylenen cezalandırılma ikazlarına rağmen devam eden yanlışlarda anne babanın ısrar ile bahsettiği cezayı uygulaması gerekir. Burada Hemen şunu belirtelim ; anne babalar kesinlikle yapamayacağı cezalandırma yöntemini çocuğa söylememeli , ancak cezalandırmayı yapmak istemedikleri veya  yapamadıkları zamanda hafifletici sebepler ile bir karşılık sonucunda affetmelidirler ( örn:ceza olarak dışarı parka götürülmeyecek çocuğa , odanı toparlarsan senin cezanı affedebilirim demek gibi ). Cezalandırmanın şekli ise burada önem kazanmaktadır. Bizim önerdiğimiz cezalandırma yöntemi , çocuğun sevdiği şeylerden mahrum edilmesi şeklindedir. Fiziksel cezaların çocuklara uygulanması son derece sakıncalıdır ve çocukların anne baba ile ilişkisini zedelemekte ve ortamı daha gergin hale getirmektedir. Veya erken yatma , odasında yalnız olarak iki-üç dakika beklemesi gibi basit cezalandırma tekniklerinin kullanılması da uygun olur. Ama cezalandırılma sırasında çocukların gururu incitilmeden ve özgüvenleri zedelenmeden uygun bir dil ve takdim ile bunun yapılması gerekir.
   5-Aldığınız bütün önlemlere rağmen önüne geçilemeyen sıkıntılar için anne babaların bir uzmana başvurmayı ihmal etmemeleri gerekir. Çünkü bu durumlarda davranış bozukluğu , karşı gelme bozukluğu , dikkat eksikliği ve hiperaktivite durumu , çocukluk çağı depresyonları , uyum güçlükleri gibi sorunlar eşlik ediyor olabilir. 
   Ek olarak şunu söylemek gerekir anne babanın cezayı takdim şekli , daha önceleri çocuğa verdikleri eğitim , anne baba harici etkili kimselerin durumu(büyük anne büyük baba vb ) , sosyal çevrenin özellikleri , okul çevresi , anne babanın birbirlerinin desteklemeleri , anne babanın kişilik yapıları , çocuğa olan yakınlık dereceleri , arkadaş çevresi , büyük veya küçük kardeşin tutumu , anne babanın daha önce tutarlı cezalandırma şekilleri vb. gibi bir çok etken ile çocuğun davranışları , cezaya verdikleri tepki ve cezalandırılma sonucu elde edilen başarı durumu değişecektir.
4.6. ÇOCUĞU ÖDÜLLENDİRMENİN ŞEKLİ NASIL OLMALIDIR
   Hayatın ilerleyen aşamalarında çocuk gelişimi bazı yönlendirilmelere ihtiyaç duyar . Anne babanın çocuğun davranışlarının şekillenmesinde çocuğun başarılarını , doğru davranışlarını , onaylanması gereken tavırlarını ,ödüllendirmesi önemlidir. Nasıl ki istenmeyen davranışların ve yanlışların kalmaması için cezalandırma yöntemini uygun bir şekilde uygulamaları önemlidir aynı şekilde ödüllendirme yöntemini de uygun kullanmaları çocuk eğitimi açısından önemlidir.
   Çocuğun olumlu davranışlarının tasdiklenmesi bebeklik döneminde başlar . Bir hareket yaptıktan sonra bebek annenin veya babanın yüzüne bakar ve onlardan tasdik bekler . eğer o davranış tasdiklenirse (gülümseme , kafa sallama , dokunma , ses ile onaylama ,ona bir şey verme vb ) bebek o davranışını ilerletir ve o davranışın değişik ve ileri versiyonları artarak devam eder yani o davranış giderek güçlenir. Ama anne baba tarafından o davranıştan  sonra   olumsuz  bir tavır (görmezden gelme , kaş çatma , ses ile ikaz , el ile engelleme ,onu o ortamdan uzaklaştırma vb ) olursa o davranış uzun süre devam etmeden giderek gücünü kaybeder .
   Biz bu durumu bebeklikten çocukluk dönemine ilerlettiğimizde yine aynı şekilde onay ve onaylamama çocuğun davranışlarının şekillenmesine neden olur . Ama unutulmamalıdır ki bütün bu söylediğimiz şeyler anne baba ile çocuk arasındaki normal bir ilişki ve karşılıklı etkileşim durumunda söz konusudur. Diğer durumlarda ise anne baba ile çocuk arasında  bozuk bir karşılıklı ilişki durumu varsa o zaman çocuk anne babaya itiraz edecek , dediklerinin tersini yapacak , engellenme ve onaylanmamaya ters tepkiler verecektir.
   Çocuğu ödüllendirmenin derecesi ve şekli yaş ve ailenin durumuna göre genelde değişiklikler gösterir. Ama şunu hemen belirtelim ki en iyi ödüllendirme maddi ödüllendirme yerine duygusal ödüllendirmedir. Çocuğun bu türlü bir ödüllendirmeye alıştırılması da oldukça önem taşır. Anne babaların genel anlayışı çocuğa maddi hediye ve bir şeyler almanın sanki en iyi ödüllendirmeymiş gibi algılanmasıdır. Bu şekilde devamlı bir şeyler alınmaya ve verilmeye alıştırılan çocuk ise gün gelecek en iyi ve en pahalı hediyelerle bile doyum bulamayacaktır. Ama anne babasının öpmesi , kucaklaması , gezdirmesi , onunla oynaması , ona güzel sözler söylemesi şeklindeki ödüllendirme ise en sağlıklı ve en başarılı ödüllendirmedir. Anne babaların bu türlü bir duygusal ödülün yanısıra imkanları ölçüsünde ek hediyeler vermesi de çocuğu ödüllendirmenin diğer yoludur. Anne babaların  çocuklara alınan hediyelerdeki maddi büyüklük yerine manevi değerini ön plana çıkarmaları uygun olur. Ama bunu bazı anne babalar yapsa bile günümüzün tüketim toplumunda çevresinden ve arkadaşlarından etkilenen çocukları yönlendirmek anne babalar için hayli zor olacaktır.  
   1-Bebeklik döneminde ödüllendirme şekli ; öpme , okşama , sevme , kucaklama , onunla oynama , onu besleme , gezdirme , onunla meşgul olma , onunla konuşma ,  onu sevdiğini hissettirme vb. (not : bu davranışların normal zamanda yapılması zaten gerekli olmakla birlikte ödüllendirilmek istendiğinde özellikle yapılması önemlidir)
   2-Okul öncesi dönemde ödüllendirme şekli ; öpme ,okşama , sevme , kucaklama , onunla oynama , onunla gezme , birlikte vakit geçirme , söz olarak onaylandığını vurgulama , onun hoşuna gidecek iltifatlar söyleme , onun sevildiğini hissettirme , onun gelişim dönemine uygun oyuncak ve hediyeler alma ( bu hediyelerin manevi değeri ön plana çıkarılmalıdır)
   3-Okul  döneminde ödüllendirme şekli ; öpme ,okşama , sevme ,onunla oynama , onunla birlikte gezme , birlikte ders çalışma , onaylandığının hissettirilmesi , onun kabiliyetlerini ön plana çıkaracak program ve aktivitelere yönlendirme , onun hoşuna gidecek iltifatlar söyleme   vb.
   Bütün bu ödüllendirmeler ve onaylamalar çoğu zaman çocuklara uygulanmalıdır ama ödüllendirme özellikle onaylanması gereken davranışlar için vurgulanmalıdır. Anne babalar ödüllendirmeyi belli bir hedefe ve başarıya karşılık  yapmaları o hedeflere ulaşılmayı kolaylaştırır ama verilen sözlerin kesinlikle yerine getirilmesi ilerleyen hedeflere ulaşma ve ödüllendirmenin ciddiyeti açısından çok önemlidir.
4.7. ÇOCUĞUN KENDİNİ ORTAYA KOYMASI VE NORMAL KİŞİLİK GELİŞİMİNİ NASIL SAĞLAYABİLİRİZ.
   Çocuklar devamlı psikososyal gelişim içerisindedirler . Bu gelişimi etkileyen temel faktör en azından belli bir yaşa kadar  ailedir. Çocuğun   kişilik gelişimi bir hayat boyu devam eder. Kişilik gelişiminin büyük bir kısmı erken yaşlarda tamamlanır .Bu durumda çocuğunuz birinci planda anne baba ve bakım veren kişiden , ikinci planda evdeki diğer bireylerden , üçüncü planda sosyal çevreden iyi veya kötü yönde etkilenecektir. Anne babanın etkisi kardeşe göre çok daha fazladır. Ama bir iletişim ve etkileşim ortamı olan ailede küçük kardeş büyük ağabeyden veya abladan da etkilenecektir. Bu durum çoğu zaman iyi yönde bir etkileşim ile sonuçlanır ve iyi yönlendirilirse kardeş kıskançlığının önüne geçilir . Küçük çocuklar    ağabeyinden veya ablasından  bir çok şeyi hızlı bir şekilde öğrenerek , gelişimini daha da pekiştirebilir. Bu nedenle küçük kardeşler daha şanslı sayılabilir .Büyük olanların  yaş avantajı olduğu için küçük kardeş ister istemez öğrenme ve etkilenme olarak büyük kardeşi takip eder .Ama bu durum küçük kardeşin büyüğü rakip olarak algılayıp tamamen ona ters düşmesinden çok daha iyi bir durumdur.  Eğer psikososyal gelişim içerisinde çocuğunuzun geri planda kalmamasını ve kendini ortaya koyarak , kişilik özelliklerini geliştirmesini istiyorsanız ; Her çocuk için psikososyal gelişim süreci içerisinde yapılması gerekli bazı tavsiyeleri aktarmak istiyorum. Bu çocuğunuzun kendine olan güvenini artıracak , kendi kişilik özelliklerinin gelişmesini sağlayacak , onun psikososyal  gelişimini güçlendirecektir.
   1-Sık sık çocuğunuza yaşına uygun olarak yapabileceği görev ve sorumlulukları verin.
   2-Ona sık sık kendini nasıl hissettiğini sorun
   3-Olaylar karşısında onunda fikrini ifade etmesini sağlayın yani ona kendi fikrini sorun ve düşünmeye sevk edin .Söylediği şeylere önem verdiğinizi hissettirin .
   4-Onun iyi yönlerini ve başarılarını takdir edin , ön plana çıkarın ve ödüllendirin.
   5-Onun kabiliyetlerinin gelişmesine zemin ve imkan hazırlayın
   6-Hatalı davranışlarını konuşarak onu yargılamadan anlatmaya çalışın , olayların ve yaptıklarının hatalı taraflarını fark etmesini sağlayın
   7-Sık sık onu sevdiğinizi ve onun aileniz için ayrılmaz bir parça olduğunu ifade edin
   8-Onun kendini ifade etmesini kolaylaştırmak için karşılıklı olarak siz ona kendinizi ifade edin ,ondan da kendini ifade etmesini isteyin sık sık karşılıklı konuşup sohbet edin
   9- Onun yapabileceği şeyleri kendisine bırakın , onun yerine bazı şeyleri yapmayın  , bu çocuğun kabiliyetlerinin gelişmesini engelleyerek kendini ortaya koymasını engeller.
   10-Onunla kaliteli ve hoş bir şekilde vakit geçirin
   11-Onun olaylar karşısındaki duygularına değer verdiğinizi belli edin
   12-Onun sosyal ortamlardaki arkadaşlıklarını ve girişimlerini uygun olduğu ölçüde destekleyin
   13-Onun aile içi herkesle olan bağlarının kuvvetlenmesini sağlayın
   Unutmayınız ki bu günün çocukları ,yarınların büyükleri olacak, çocuğunuzun bu günden davranış ve kişilik gelişimi iyi yönlendirilirse , gelecekte hem onun hem sizin  açınızdan ideal olan gerçekleşmiş olacaktır. 
 
4.8. Çocuğunuzun Size Karşı Olan Sevgisini 
Artırmanın Yolları:
 1-  ONU SEVDİĞİNİZİ VE ONA DEĞER VERDİĞİNİZİ SIK SIK BELLİ EDİN
2-  ONA ARA SIRA ÖZEL BİR HEDİYE VERİN
3-  BİR ARKADAŞA İHTİYACI OLDUĞUNDA MUTLAKA ONUN YANINDA BULUNUN
4-  ONA HER ZAMAN İÇİN VAKİT AYIRIN
5-  SIK SIK ONUNLA YÜRÜYÜŞE ÇIKIP KONUŞUN
6-  BİRLİKTE YEMEK YEMEK İÇİN DIŞARI ÇIKIN
7-  ÖZEL GÜNLERİNDE KESİNLİKLE HATIRLAYIN
8-  KONUŞURKEN TAMAMEN ONU DİNLEYİN
9-  KONUŞURKEN TAMAMEN SAMİMİ KONUŞUN
10- ONA KESİNLİKLE YALAN SÖYLEMEYİN
11- KONUŞURKEN KESİNLİKLE GÖZÜNE BAKIN
12- ONUN İYİ ÖZELLİKLERİNİ KEŞFETMEYE ÇALIŞIN
13- ONUN ÜZÜNTÜLERİNİ VE DERTLERİNİ DİNLEYİN
14- ONUN SİZE TAMAMEN GÜVENMESİNİ SAĞLAYIN
15- BOŞ ZAMANLARINIZI ONA AYIRMAYA ÇALIŞIN
16- ONUN İÇİN FEDAKARLIKTA BULUNMAKTAN KAÇINMAYIN
17- ONUN ARKADAŞLARI İLE TANIŞIN
18- TATİL İÇİN BİRLİKTE PROGRAM YAPIN
19- UZUN SÜRE AYRI KALMAYIN
20- ONU ANLADIĞINIZI HİSSETTİRİN
21- ONUN  SEVMEDİĞİ ŞEYLERİ ÖĞRENİN
22- ONU DEĞİŞTİRMEK YERİNE ÖNCE KENDİNİZİ DEĞİŞTİRMEYİ DÜŞÜNÜN
23- ONUN HOŞUNA GİDEN ŞEYLERİN BİR LİSTESİNİ YAPIN
24- YARINLAR İÇİN BİRLİKTE PLAN YAPIN
25- HAYAL VE DÜŞÜNCELERİNİZİ ONUNLA PAYLAŞIN
26- ONA KIZDIĞINIZDA ONUNLA HEMEN KONUŞMAYA ÇALIŞIN
27- YAPTIKLARI HAKKINDA TAHMİNDE BULUNMAK YERİNE ONUNLA İLETİŞİM KURUN
28- ONUN KAYGILARINI ANLAMAYA ÇALIŞIN
29- ONUNLA BİR ÇOK ORTAK YÖNÜNÜZ OLDUĞUNU DÜŞÜNÜN
30- İYİ YÖNLERİNİ SIK SIK AKLINIZA GETİRİN
31- ONU HER ZAMAN İÇİN KONTROL ETMEYE ÇALIŞMAYIN
32- KENDİNİ İFADE ETMESİNE SIK SIK İZİN VERİN
33- ONUN HAYATINDAKİ ZORLUKLARI SIK SIK HATIRLAYIN
34- BAŞARILARINI TAKDİR EDİN
35- YANINDA OLDUĞUNUZU HİSSETTİRİN
36- DUYGULARINA ÖNCELİK TANIYIN 
37- ONU OLDUĞU GİBİ KABUL ETMEYE ÇALIŞIN
38- ELEŞTİRMEYİN ONA KÖTÜ ŞEY SÖYLEMEYİN
39- ONUN İÇİN ÖZEL OLAN NEDİR ? ONU BULUN
40- ONUN SEVDİĞİ ŞARKILARI ÖĞRENİN VE BİRLİKTE DİNLEYİN
41- ONA BİR KİTAP ALIN VE ONUN İÇİN İMZALAYIN
42- ONA İLTİFAT ETMEYİ UNUTMAYIN
43- HATA YAPTIĞINIZDA ONDAN GECİKMEDEN ÖZÜR DİLEYİN
44- İYİLİĞİ KARŞISINDA TEŞEKKÜR ETMEYİ UNUTMAYIN
45- HATALARINI BÜYÜTMEYİN VE ONA KARŞI HATA YAPMAMAYA ÇALIŞIN
46- ONUN HAKKINDA İYİMSER OLUN , İYİ DÜŞÜNCELERİNİZİ PEKİŞTİRİN
47- ONUN HAKKINDAKİ İYİ DÜŞÜNCELERİNİZİ DİĞER İNSANLARA SÖYLEYİN
48- GÜCENDİĞİNİZDE ONDAN KAÇMAYA ÇALIŞMAYIN
49- ONUN YERİNE SIK SIK KENDİNİZİ KOYUN
50- ENDİŞELERİNİZİ RAHATÇA SÖYLEYİN
51- ONA BİRAZ DAHA ZAMAN TANIYIN
52- ONUN İÇİN YAPTIKLARINIZA BİR YENİSİNİ EKLEYİN
53- HERŞEY BİTTİĞİNDE ONA BİR ŞANS DAHA TANIYIN
54- HAYATINIZIN HER AŞAMASINDA ONU DA DÜŞÜNÜN
55- KİŞİLİĞİNE ÖNEM VERİN , DUYGULARINI ANLAMAYA ÇALIŞIN
 1-   ONU SEVDİĞİNİZİ VE ONA DEĞER VERDİĞİNİZİ SIK SIK BELLİ EDİN
2-   ONA ARA SIRA ÖZEL BİR HEDİYE VERİN
3-   BİR ARKADAŞA İHTİYACI OLDUĞUNDA MUTLAKA ONUN YANINDA BULUNUN
4-   ONA HER ZAMAN İÇİN VAKİT AYIRIN
5-   SIK SIK ONUNLA YÜRÜYÜŞE ÇIKIP KONUŞUN
6-   BİRLİKTE YEMEK YEMEK İÇİN DIŞARI ÇIKIN
7-   ÖZEL GÜNLERİNDE KESİNLİKLE HATIRLAYIN
8-   KONUŞURKEN TAMAMEN ONU DİNLEYİN
9-   KONUŞURKEN TAMAMEN SAMİMİ KONUŞUN
10- ONA KESİNLİKLE YALAN SÖYLEMEYİN
11- KONUŞURKEN KESİNLİKLE GÖZÜNE BAKIN
12- ONUN İYİ ÖZELLİKLERİNİ KEŞFETMEYE ÇALIŞIN
13- ONUN ÜZÜNTÜLERİNİ VE DERTLERİNİ DİNLEYİN
14- ONUN SİZE TAMAMEN GÜVENMESİNİ SAĞLAYIN
15- BOŞ ZAMANLARINIZI ONA AYIRMAYA ÇALIŞIN
16- ONUN İÇİN FEDAKARLIKTA BULUNMAKTAN KAÇINMAYIN
17- ONUN ARKADAŞLARI İLE TANIŞIN
18- TATİL İÇİN BİRLİKTE PROGRAM YAPIN
19- UZUN SÜRE AYRI KALMAYIN
20- ONU ANLADIĞINIZI HİSSETTİRİN
21- ONUN  SEVMEDİĞİ ŞEYLERİ ÖĞRENİN
22- ONU DEĞİŞTİRMEK YERİNE ÖNCE KENDİNİZİ DEĞİŞTİRMEYİ DÜŞÜNÜN
23- ONUN HOŞUNA GİDEN ŞEYLERİN BİR LİSTESİNİ YAPIN
24- YARINLAR İÇİN BİRLİKTE PLAN YAPIN
25- HAYAL VE DÜŞÜNCELERİNİZİ ONUNLA PAYLAŞIN
26- ONA KIZDIĞINIZDA ONUNLA HEMEN KONUŞMAYA ÇALIŞIN
27- YAPTIKLARI HAKKINDA TAHMİNDE BULUNMAK YERİNE ONUNLA İLETİŞİM KURUN
28- ONUN KAYGILARINI ANLAMAYA ÇALIŞIN
29- ONUNLA BİR ÇOK ORTAK YÖNÜNÜZ OLDUĞUNU DÜŞÜNÜN
30- İYİ YÖNLERİNİ SIK SIK AKLINIZA GETİRİN
31- ONU HER ZAMAN İÇİN KONTROL ETMEYE ÇALIŞMAYIN
32- KENDİNİ İFADE ETMESİNE SIK SIK İZİN VERİN
33- ONUN HAYATINDAKİ ZORLUKLARI SIK SIK HATIRLAYIN
34- BAŞARILARINI TAKDİR EDİN
35- YANINDA OLDUĞUNUZU HİSSETTİRİN
36- DUYGULARINA ÖNCELİK TANIYIN 
37- ONU OLDUĞU GİBİ KABUL ETMEYE ÇALIŞIN
38- ELEŞTİRMEYİN ONA KÖTÜ ŞEY SÖYLEMEYİN
39- ONUN İÇİN ÖZEL OLAN NEDİR ? ONU BULUN
40- ONUN SEVDİĞİ ŞARKILARI ÖĞRENİN VE BİRLİKTE DİNLEYİN
41- ONA BİR KİTAP ALIN VE ONUN İÇİN İMZALAYIN
42- ONA İLTİFAT ETMEYİ UNUTMAYIN
43- HATA YAPTIĞINIZDA ONDAN GECİKMEDEN ÖZÜR DİLEYİN
44- İYİLİĞİ KARŞISINDA TEŞEKKÜR ETMEYİ UNUTMAYIN
45- HATALARINI BÜYÜTMEYİN VE ONA KARŞI HATA YAPMAMAYA ÇALIŞIN
46- ONUN HAKKINDA İYİMSER OLUN , İYİ DÜŞÜNCELERİNİZİ PEKİŞTİRİN
47- ONUN HAKKINDAKİ İYİ DÜŞÜNCELERİNİZİ DİĞER İNSANLARA SÖYLEYİN
48- GÜCENDİĞİNİZDE ONDAN KAÇMAYA ÇALIŞMAYIN
49- ONUN YERİNE SIK SIK KENDİNİZİ KOYUN
50- ENDİŞELERİNİZİ RAHATÇA SÖYLEYİN
51- ONA BİRAZ DAHA ZAMAN TANIYIN
52- ONUN İÇİN YAPTIKLARINIZA BİR YENİSİNİ EKLEYİN
53- HERŞEY BİTTİĞİNDE ONA BİR ŞANS DAHA TANIYIN
54- HAYATINIZIN HER AŞAMASINDA ONU DA DÜŞÜNÜN
55- KİŞİLİĞİNE ÖNEM VERİN , DUYGULARINI ANLAMAYA ÇALIŞIN
4.9.Çocuğunuzun Okul Başarısını Artırmanın Yolları:
1- SORUMLULUK DUYGUSUNU ARTIRMAYA ÇALIŞIN
2- YAŞINA UYGUN YAPABİLECEĞİ GÖREVLER VERİN
3-  BAŞARILI OLMUŞ KİŞİLERİ ONA SEVDİRİN VE ÖRNEK GÖSTERİN
4- KENDİNE GÜVENMESİNİ SAĞLAYIN
5- OKUL ARKADAŞLARI İLE İYİ İLİŞKİLER KURMASINI SAĞLAYIN
6- ONDAN YAPAMAYACAĞI ŞEYLERİ İSTEMEYİN
7- ONA YAŞINDAN VE OLDUĞUNDAN DAHA KÜÇÜKMÜŞ GİBİ DAVRANMAYIN 
8- ONUN İLE BİRLİKTE VAKİT GEÇİRİN , KENDİNİ İFADE ETMESİNİ SAĞLAYIN
9- UYGUN OLMAYAN ARKADAŞLARINI ONUNLA KONUŞUN
10- MADDE KULLANIMINDAN UZAK KALMASINI SAĞLAYIN
11- DERS İÇİN YETERLİ VAKİT AYIRMASINDA ONA YARDIMCI OLUN
12- ONUN OKUL BAŞARILARINI UYGUN BİR ŞEKİLDE ÖDÜLLENDİRİN
13- ONA HER ZAMAN CESARET VERİN , DESTEKLEYİN
14- BAŞARISIZLIKLARI İÇİN KONUŞUN , ONU BAŞARIYA MOTİVE EDİN
15- ÖĞRETMENİ İLE ONUN HAKKINDA SIK SIK İLETİŞİME GİRİN
16- ÖĞRETMENİNİN ONUN HAKKINDAKİ ÖNERİLERİNİ DİKKATE ALIN 
17- HAYATTA DÜZENLİ VE PROGRAMLI OLMASINA YARDIMCI OLUN
18- ONUN STRES FAKTÖRLERİNİ HESABA KATIN , PSİKOLOJİK DURUMUNA DİKKAT EDİN
19- AİLE İÇİ HUZURU VE SEVGİ ORTAMINI ONUN İÇİN HAZIRLAYIN
20- ANNE VE BABA BİRLİKTE DERSLERİ KONUSUNDA DESTEK OLUN
21- DERS ÇALIŞMA HARİCİ ZAMANLARDA DİNLENMESİNİ SAĞLAYIN
22- ONU OKUMAYA TEŞVİK EDİN, OKUMA ALIŞKANLIĞI KAZANMASINA YARDIMCI OLUN
23- ONA UYGUN DİKKATİNİ DAĞITMAYACAK BİR DERS ÇALIŞMA ORTAMI HAZIRLAYIN
24- DİKKATİNİ DEVAM ETTİRME KONUSUNDA   EKSİKLİĞİ OLUP OLMADIĞINI KONTROL EDİN
25- ONUN KAPASİTESİNDEN DAHA FAZLA BEKLENTİLERE GİRMEYİN
26- OKULU SIRADAN BAHANELERLE AKSATMASINA İZİN VERMEYİN , BU DURUMU DENETLEYİN
27- DERSLERİNE ENGEL OLABİLECEK İSTEKLERİNİ UYGUN BİR ŞEKİLDE SINIRLAYIN
28- ONU DERS VE SINAVLAR KONUSUNDA PANİĞE SEVK ETMEYİN
29- HER GÜN DÜZENLİ DERS ÇALIŞMASINI SAĞLAYIN
30- DÜZENLİ ÖĞÜNLER ,GIDA ALIMI VE ÇEŞİTLİLİĞİNİ SAĞLAMAYA ÇALIŞIN
31- ONUN KABİLİYETLERİNİ YÖNLENDİRİN   VE GELİŞMESİNİ SAĞLAYIN
31- ONUNLA MÜMKÜN OLDUĞU KADAR NİTELİKLİ ZAMAN GEÇİRİN
32- UYKU DÜZENİNİN BOZULMAMASINI SAĞLAYIN
33- HAFTA SONLARI VE YAZ TATİLLERİNDE YETERİNCE DİNLENMESİNİ SAĞLAYIN
34- OKULDA YOLUNDA GİTMEYEN ŞEYLERE KARŞI UYANIK OLUN
35- YAŞITLARI VE BAŞKALARI İLE ONU KIYASLAMAYIN
36- ONUN İLE OKUL VE DERSLER HAKKINDA BELLİ ARALARDA DURUM DEĞERLENDİRMESİ YAPIN
37- ONU ARKADAŞLARI İLE REKABETE SÜRÜKLEMEYİN
38- ÇOK AŞIRI DERS ÇALIŞMASINI SINIRLAYIN
39- ONUN HOBİLERİNİ ARTIRIN , DERS DIŞINDA HOBİLERİ İLE   İLGİLENMESİNİ SAĞLAYIN
40- ONUN HER ZAMAN İÇİN YANINDA OLDUĞUNUZU DEVAMLI HİSSETTİRİN
41- KÜÇÜK PROBLEMLER BÜYÜMEDEN ZAMANINDA MÜDAHALE EDİN
42- DERS ÇALIŞIRKEN BELLİ ARALARLA DİNLENMESİNİ SAĞLAYIN
43- DEFTER VE KİTAPLARINI DÜZENLİ VE TEMİZ KULLANMASINI SAĞLAYIN
44- KAPASİTESİNİN ALTINDA UYARI DÜZEYİ DÜŞÜK BİR SINIFTA İSE OKUL İLE DURUMUNU GÖRÜŞÜN
45- BAZI DERSLERDE BİRLİKTE ÇALIŞARAK ONA DESTEK OLUN
46- ÇOCUĞUNUZUN GÖRME VE İŞİTME PROBLEMİ OLUP OLMADIĞINI DEĞERLENDİRİN
47- BEKLENENİN ÇOK ALTINDA BAŞARI DURUMUNDA ÖZEL ÖĞRENME GÜÇLÜĞÜNE DİKKAT EDİN
48- SPORTİF FAALİYETLER İLE DERS DIŞI DİNLENMESİNİ SAĞLAYIN
49- OKUL İÇİ SOSYAL ETKİNLİKLERDE ONU CESARETLENDİRİN
50- AİLEYİ ETKİLEYEN STRES ETKENLERİNİN OKUL BAŞARISINI DÜŞÜRECEĞİNİ UNUTMAYIN
51- ANNE VE BABANIN YALNIZ BİRİNİN OKUL KONUSUNDA DESTEĞİNİN TAM OLARAK YETERLİ GELMEYECEĞİNİ , HER İKİ EBEVEYNİN BİRLİKTE GEREKEN ÖNEMİ VERMESİ GEREKTİĞİNİ UNUTMAYIN
52- ONUN ZİHİNSEL YETENEĞİNİN EZBER VE TAKLİTE GÖRE DEĞİL , MANTIK VE ÜRETKENLİĞE DAYALI OLMASI KONUSUNDA YÖNLENDİRİN
1- SORUMLULUK DUYGUSUNU ARTIRMAYA ÇALIŞIN
2- YAŞINA UYGUN YAPABİLECEĞİ GÖREVLER VERİN
3-   BAŞARILI OLMUŞ KİŞİLERİ ONA SEVDİRİN VE ÖRNEK GÖSTERİN
4- KENDİNE GÜVENMESİNİ SAĞLAYIN
5- OKUL ARKADAŞLARI İLE İYİ İLİŞKİLER KURMASINI SAĞLAYIN
6- ONDAN YAPAMAYACAĞI ŞEYLERİ İSTEMEYİN
7- ONA YAŞINDAN VE OLDUĞUNDAN DAHA KÜÇÜKMÜŞ GİBİ DAVRANMAYIN 
8- ONUN İLE BİRLİKTE VAKİT GEÇİRİN , KENDİNİ İFADE ETMESİNİ SAĞLAYIN
9- UYGUN OLMAYAN ARKADAŞLARINI ONUNLA KONUŞUN
10- MADDE KULLANIMINDAN UZAK KALMASINI SAĞLAYIN
11- DERS İÇİN YETERLİ VAKİT AYIRMASINDA ONA YARDIMCI OLUN
12- ONUN OKUL BAŞARILARINI UYGUN BİR ŞEKİLDE ÖDÜLLENDİRİN
13- ONA HER ZAMAN CESARET VERİN , DESTEKLEYİN
14- BAŞARISIZLIKLARI İÇİN KONUŞUN , ONU BAŞARIYA MOTİVE EDİN
15- ÖĞRETMENİ İLE ONUN HAKKINDA SIK SIK İLETİŞİME GİRİN
16- ÖĞRETMENİNİN ONUN HAKKINDAKİ ÖNERİLERİNİ DİKKATE ALIN 
17- HAYATTA DÜZENLİ VE PROGRAMLI OLMASINA YARDIMCI OLUN
18- ONUN STRES FAKTÖRLERİNİ HESABA KATIN , PSİKOLOJİK DURUMUNA DİKKAT EDİN
19- AİLE İÇİ HUZURU VE SEVGİ ORTAMINI ONUN İÇİN HAZIRLAYIN
20- ANNE VE BABA BİRLİKTE DERSLERİ KONUSUNDA DESTEK OLUN
21- DERS ÇALIŞMA HARİCİ ZAMANLARDA DİNLENMESİNİ SAĞLAYIN
22- ONU OKUMAYA TEŞVİK EDİN, OKUMA ALIŞKANLIĞI KAZANMASINA YARDIMCI OLUN
23- ONA UYGUN DİKKATİNİ DAĞITMAYACAK BİR DERS ÇALIŞMA ORTAMI HAZIRLAYIN
24- DİKKATİNİ DEVAM ETTİRME KONUSUNDA  EKSİKLİĞİ OLUP OLMADIĞINI KONTROL EDİN
25- ONUN KAPASİTESİNDEN DAHA FAZLA BEKLENTİLERE GİRMEYİN
26- OKULU SIRADAN BAHANELERLE AKSATMASINA İZİN VERMEYİN , BU DURUMU DENETLEYİN
27- DERSLERİNE ENGEL OLABİLECEK İSTEKLERİNİ UYGUN BİR ŞEKİLDE SINIRLAYIN
28- ONU DERS VE SINAVLAR KONUSUNDA PANİĞE SEVK ETMEYİN
29- HER GÜN DÜZENLİ DERS ÇALIŞMASINI SAĞLAYIN
30- DÜZENLİ ÖĞÜNLER ,GIDA ALIMI VE ÇEŞİTLİLİĞİNİ SAĞLAMAYA ÇALIŞIN
31- ONUN KABİLİYETLERİNİ YÖNLENDİRİN  VE GELİŞMESİNİ SAĞLAYIN
31- ONUNLA MÜMKÜN OLDUĞU KADAR NİTELİKLİ ZAMAN GEÇİRİN
32- UYKU DÜZENİNİN BOZULMAMASINI SAĞLAYIN
33- HAFTA SONLARI VE YAZ TATİLLERİNDE YETERİNCE DİNLENMESİNİ SAĞLAYIN
34- OKULDA YOLUNDA GİTMEYEN ŞEYLERE KARŞI UYANIK OLUN
35- YAŞITLARI VE BAŞKALARI İLE ONU KIYASLAMAYIN
36- ONUN İLE OKUL VE DERSLER HAKKINDA BELLİ ARALARDA DURUM DEĞERLENDİRMESİ YAPIN
37- ONU ARKADAŞLARI İLE REKABETE SÜRÜKLEMEYİN
38- ÇOK AŞIRI DERS ÇALIŞMASINI SINIRLAYIN
39- ONUN HOBİLERİNİ ARTIRIN , DERS DIŞINDA HOBİLERİ İLE   İLGİLENMESİNİ SAĞLAYIN
40- ONUN HER ZAMAN İÇİN YANINDA OLDUĞUNUZU DEVAMLI HİSSETTİRİN
41- KÜÇÜK PROBLEMLER BÜYÜMEDEN ZAMANINDA MÜDAHALE EDİN
42- DERS ÇALIŞIRKEN BELLİ ARALARLA DİNLENMESİNİ SAĞLAYIN
43- DEFTER VE KİTAPLARINI DÜZENLİ VE TEMİZ KULLANMASINI SAĞLAYIN
44- KAPASİTESİNİN ALTINDA UYARI DÜZEYİ DÜŞÜK BİR SINIFTA İSE OKUL İLE DURUMUNU GÖRÜŞÜN
45- BAZI DERSLERDE BİRLİKTE ÇALIŞARAK ONA DESTEK OLUN
46- ÇOCUĞUNUZUN GÖRME VE İŞİTME PROBLEMİ OLUP OLMADIĞINI DEĞERLENDİRİN
47- BEKLENENİN ÇOK ALTINDA BAŞARI DURUMUNDA ÖZEL ÖĞRENME GÜÇLÜĞÜNE DİKKAT EDİN
48- SPORTİF FAALİYETLER İLE DERS DIŞI DİNLENMESİNİ SAĞLAYIN
49- OKUL İÇİ SOSYAL ETKİNLİKLERDE ONU CESARETLENDİRİN
50- AİLEYİ ETKİLEYEN STRES ETKENLERİNİN OKUL BAŞARISINI DÜŞÜRECEĞİNİ UNUTMAYIN
51- ANNE VE BABANIN YALNIZ BİRİNİN OKUL KONUSUNDA DESTEĞİNİN TAM OLARAK YETERLİ GELMEYECEĞİNİ , HER İKİ EBEVEYNİN BİRLİKTE GEREKEN ÖNEMİ VERMESİ GEREKTİĞİNİ UNUTMAYIN
52- ONUN ZİHİNSEL YETENEĞİNİN EZBER VE TAKLİTE GÖRE DEĞİL , MANTIK VE ÜRETKENLİĞE DAYALI OLMASI KONUSUNDA YÖNLENDİRİN
 
4.10. Çocuğunuzun Özgüvenini Artırmanın Yolları:
1- ONA SIK SIK SÖZ HAKKI VERİN
2- KENDİNİ VE DUYGULARINI ''NE DÜŞÜNÜYORSUN , NASIL HİSSEDİYORSUN'' GİBİ SÖZLERLE ANLAMAYA ÇALIŞIN
3- O KONUŞURKEN ONUN YÜZÜNE BAKIN VE CİDDİYE ALINDIĞINI HİSSETTİRİN
4- ONUN FİKİRLERİNE DEĞER VERDİĞİNİZİ HİSSETTİRİN
5- ONUN OLUMLU DAVRANIŞLARINI KESİNLİKLE TAKDİR EDİN
6- YAŞINA UYGUN GÖREVLER VERİN
7- VERİLEN GÖREVLERDEN SONRA BAŞARISINI TAKDİR EDİN
8- ONUN İÇİN ZAMAN AYIRIN
9- ONUN İLE DEĞİŞİK KONULARDA SOHBET ETME ORTAMI OLUŞTURUN
10- ONUN KORKU VE ENDİŞELERİNE SAYGI DUYUN
11- AŞIRI ELEŞTİRİCİ OLMAKTAN VE YARGILAYICI DAVRANMAKTAN KAÇININ
12- HATALI DAVRANIŞLARINI KONUŞARAK UYARIN VE ONA DOĞRU OLANI ANLATIN
13- BAŞKALARI YANINDA ONU KÜÇÜK DÜŞÜRMEYİN
14- ONUN BAŞARISIZLIKLARINI BÜYÜTMEYİN
15- BAŞKALARI İLE ONU KIYASLAMAYIN
16- KABİLİYETLERİNİ FARKEDİN VE TEŞVİK EDİN
17- ONU SOSYAL ORTAMLARDA BULUNMAYA CESARETLENDİRİN
18- TOPLULUK İÇERİSİNDE SÖZ ALMASINI TEŞVİK EDİN
19- ONU ÇOCUK OLARAK GÖRMEYİP , VARLIĞINI ÖNEMSEYİN
20- YAŞINA UYGUN OYUN FAALİYETLERİNİ DESTEKLEYİN
21- ONU SIK SIK SEVDİĞİNİZİ SÖYLEYİN
22- ONUN İÇİN ÖNEMLİ OLAN ŞEYLERE SİZDE ÖNEM VERİN
23- ONUN ÖNEMLİ GÜNLERİNİ UNUTMAYIN
24- AİLE İÇİN VAZGEÇİLMEZ BİR KİŞİ OLDUĞUNUN ALTINI ÇİZİN
25- ONUN YERİNE YAPMASI GEREKEN ŞEYLERİ SİZ YAPMAYIN
26- ONUN AİLE İÇİ BAĞLARININ KUVVETLENMESİNİ SAĞLAYIN
27- OLAYLARI HEP OLUMSUZ DEĞERLENDİRMEYİN
28- ONUN OKUL HAYATINA VE EĞİTİMİNE ÖNEM VERİN
29- SADECE ONUN İÇİN AYIRDIĞINIZ ZAMANLAR OLSUN
30- ONUNLA BERABER SOSYAL AKTİVİTELERDE BULUNUN
31- YANLIŞ VE UYGUNSUZ CEZALANDIRMADAN KAÇININ
32- ONDAN BEKLENTİLERİNİZ ÇOK AŞIRI OLMASIN
33- ONUN FARKLI VE GELİŞMEKTE OLAN KİŞİLİK YAPISI OLDUĞUNU UNUTMAYIN
34- ONUN İÇİN MUTLU VE HUZURLU BİR AİLE ORTAMI SAĞLAYIN
 
1- ONA SIK SIK SÖZ HAKKI VERİN
2- KENDİNİ VE DUYGULARINI ''NE DÜŞÜNÜYORSUN , NASIL HİSSEDİYORSUN'' GİBİ SÖZLERLE ANLAMAYA ÇALIŞIN
3- O KONUŞURKEN ONUN YÜZÜNE BAKIN VE CİDDİYE ALINDIĞINI HİSSETTİRİN
4- ONUN FİKİRLERİNE DEĞER VERDİĞİNİZİ HİSSETTİRİN
5- ONUN OLUMLU DAVRANIŞLARINI KESİNLİKLE TAKDİR EDİN
6- YAŞINA UYGUN GÖREVLER VERİN
7- VERİLEN GÖREVLERDEN SONRA BAŞARISINI TAKDİR EDİN
8- ONUN İÇİN ZAMAN AYIRIN
9- ONUN İLE DEĞİŞİK KONULARDA SOHBET ETME ORTAMI OLUŞTURUN
10- ONUN KORKU VE ENDİŞELERİNE SAYGI DUYUN
11- AŞIRI ELEŞTİRİCİ OLMAKTAN VE YARGILAYICI DAVRANMAKTAN KAÇININ
12- HATALI DAVRANIŞLARINI KONUŞARAK UYARIN VE ONA DOĞRU OLANI ANLATIN
13- BAŞKALARI YANINDA ONU KÜÇÜK DÜŞÜRMEYİN
14- ONUN BAŞARISIZLIKLARINI BÜYÜTMEYİN
15- BAŞKALARI İLE ONU KIYASLAMAYIN
16- KABİLİYETLERİNİ FARKEDİN VE TEŞVİK EDİN
17- ONU SOSYAL ORTAMLARDA BULUNMAYA CESARETLENDİRİN
18- TOPLULUK İÇERİSİNDE SÖZ ALMASINI TEŞVİK EDİN
19- ONU ÇOCUK OLARAK GÖRMEYİP , VARLIĞINI ÖNEMSEYİN
20- YAŞINA UYGUN OYUN FAALİYETLERİNİ DESTEKLEYİN
21- ONU SIK SIK SEVDİĞİNİZİ SÖYLEYİN
22- ONUN İÇİN ÖNEMLİ OLAN ŞEYLERE SİZDE ÖNEM VERİN
23- ONUN ÖNEMLİ GÜNLERİNİ UNUTMAYIN
24- AİLE İÇİN VAZGEÇİLMEZ BİR KİŞİ OLDUĞUNUN ALTINI ÇİZİN
25- ONUN YERİNE YAPMASI GEREKEN ŞEYLERİ SİZ YAPMAYIN
26- ONUN AİLE İÇİ BAĞLARININ KUVVETLENMESİNİ SAĞLAYIN
27- OLAYLARI HEP OLUMSUZ DEĞERLENDİRMEYİN
28- ONUN OKUL HAYATINA VE EĞİTİMİNE ÖNEM VERİN
29- SADECE ONUN İÇİN AYIRDIĞINIZ ZAMANLAR OLSUN
30- ONUNLA BERABER SOSYAL AKTİVİTELERDE BULUNUN
31- YANLIŞ VE UYGUNSUZ CEZALANDIRMADAN KAÇININ
32- ONDAN BEKLENTİLERİNİZ ÇOK AŞIRI OLMASIN
33- ONUN FARKLI VE GELİŞMEKTE OLAN KİŞİLİK YAPISI OLDUĞUNU UNUTMAYIN
34- ONUN İÇİN MUTLU VE HUZURLU BİR AİLE ORTAMI SAĞLAYIN
  
Bu Çalışma;
·         http://www.tanerdemir.homestead.com/
·         http://www.cocukaile.com  adresleri ve
·         Prof. Dr. Haluk YAVUZER’in
a.     Çocuk Psikolojisi
b.     Okul Çağı Çocuğu
c.      Çocuk Eğitimi El Kitabı’ndan yararlanılarak hazırlanmıştır.